در دسته بندی علمی، سنگ ها از لحاظ ساختار و روند شکل گیری به سه دسته آذرین، دگرگونی و رسوبی تقسیم می شوند. ولی نام گذاری تجاری آنها متفاوت بوده و بسته به نام معدن نام گذاری می شوند. علاوه بر اینها ، بر اساس نوع شکل ظاهری ، نحوه تراش سنگ نما و پرداخت سطح نهایی نیز ، نام های مختلفی دارند. انواع شکل طبیعی سنگ ها که در طبیعت یافت می شوند، سنگ رودخانه ای و گرد، سنگ کوهی و لبه تیز و سنگ لایه لایه یا تخته ای است. سنگ نما برای استفاده در نماسازی به شکل های مختلف برش و تراش داده می شود.
شکل های مختلف سنگ ها شامل سنگ قواره ، سنگ بادبر یا رگه ای ، سنگ بادکوبه ای ، سنگ اندازه ، سنگ چند نما یا تمام تراش ، سنگ چند وجهی و سنگ پلاک است. سنگ های نما بر اساس خواص و جنس و شرایط شکل گیری و معادن آنها به انواع مختلفی از جمله سنگ گرانیت ، ماسه سنگ ها ، سنگ های آهکی مانند سنگ تراورتن ، سنگ مرمر ، سنگ مرمریت ، سنگ کوارتزیت تقسیم می شوند.
ویژگی های نمای سنگی
سنگ نما اغلب از بادوام ترین مصالح انتخاب شده و از این رو پایداری نسبی در برابر عوامل مختلف محیطی دارد. اکثر سنگ هایی که برای نماکاری استفاده می شوند دارای ویژگی هایی هستند که بسته به جنس و نوع سنگ نمای ساختمان متفاوت است. این ویژگی ها به شرح زیر می باشد:
- پایدار در برابر نور خورشید
- بادوام و مقاوم
- وزن بالا
- مقاوم در برابر رطوبت
- مقاوم در برابر آلودگی
- تنوع رنگ
انواع سنگ نما از لحاظ جنس
همان طور که گفته شد، سنگ ها از لحاظ جنس ، ساختار و نحوه شکل گیری به انواع مختلفی تقسیم می شوند. ساختار و نحوه شکل گیری سنگ ها بر دوام و خواص مکانیکی آنها تاثیرگذار است. در حالت، کلی سنگ های آذرین به دلیل تشکیل سنگ تحت حرارت و فشار زیاد در اعماق زمین ، دوام و مقاومت بیشتری دارند. البته این خواص در انواع مختلف سنگ های آذرین متفاوت خواهد بود.
سنگ های رسوبی به دلیل شکل گیری لایه لایه و رسوب گذاری ، دوام کمتری از سنگ های آذرین دارند. سنگ های دگرگونی از دگرگون شدن سنگ آذرین و سنگ رسوبی به وجود می آیند. فرایند دگرگون شدن باعث افزایش مقاومت و دوام سنگ ها می شود. در ادامه انواع سنگ نما معرفی شده است.
سنگ نمای گرانیت
گرانیت نوعی سنگ آذرین درونی و از جمله سنگ های با دوام و مقاوم برای نما محسوب می گردد. این سنگ در رنگ ها و طرح های مختلف استخراج و عرضه می شود. به دلیل هزینه های سنگین مربوط به استخراج، برش و صیقل سنگ گرانیت ، این نوع از سنگ های نما با هزینه بالایی در بازار عرضه می شوند. هر چه دانه های گرانیت یکنواخت تر باشد، سنگ ارزش بیشتری دارد.
سنگ گرانیت صیقلی زیباترین نوع این مصالح به شمار می آید که موجب انعکاس نور شده و ظرافت و زیبایی خاصی به نمای ساختمان می بخشد. این سنگ نما از دوام بسیار بالایی در محیط های صنعتی برخوردار است. از انواع گرانیت ساختمانی می توان به گابرو ، بازالت (سیاه سنگ) و دیاباز اشاره کرد که اصطلاحا به آنها گرانیت سیاه گفته می شود. سنگ گرانیت در رنگ های خاکستری، صورتی و قرمز عرضه می شود.
از ویژگی های سنگ گرانیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بادوام و مقاوم در برابر ضربه
- مقاومت بالا در برابر هوازدگی
- سخت و چگال
- مقاوم در برابر نفوذ آب
- ساختار کریستالی
- جلاپذیری بسیار بالا، از ساب معمولی تا مرحله آینه ای شدن
- تنوع رنگ
- پرداخت سطح به صورت چکشی، کلنگی، تیشه ای و صیقلی
سنگ نمای ماسه ای
ماسه سنگ ، سنگی رسوبی است که از ته نشینی ماسه ها و چسبیدن مواد به یکدیگر به وجود می آید. ماسه سنگ ها از نظر نوع بافت به دو دسته بافت نرم و بافت خشن تقسیم بندی می شوند. این سنگ نما به رنگ های سفید، نخودی و خاکستری تا قهوه ای و قرمز عرضه می شود. ویژگی ماسه سنگ ها به شرح زیر است:
- تنوع بافت (نرم و خشن)
- مقاوم در برابر یخبندان
- سطح نهایی چکشی، کلنگی و تیشه ای
- نیاز به ابزارهای غیرآهنی برای نصب
- چسبندگی ضعیف با ملات و نیاز به اسکوپ برای اجرا
- مقاومت کم در محیط های اسیدی
- جذب آب بالا
- صیقل پذیری ضعیف
سنگ نمای کوارتزیت
سنگ کوارتزیت ، ماسه سنگ سیلیسی بسیار سخت شده و دگرگون شده ای است که دوام بسیار بالایی دارد. ظاهری بلوری شبیه به گرانیت دارد و از این رو معمولا با گرانیت اشتباه گرفته می شود. اما سنگ کوارتزیت سخت تر از گرانیت بوده و ظاهری زبرتر و خشن تر از آن دارد. بافت این سنگ به صورت لایه لایه بوده و به رنگ های سفید، خاکستری، خاکستری سبز، آبی خاکستری و اخرایی یافت می شود. سنگ کوارتزیت سفید ، ظاهری شبیه مرمریت دارد، اما مقاومتش بیشتر از مرمریت است.
از ویژگی های سنگ نمای کوارتزیت به موارد زیر می توان اشاره کرد.
- مقاوم در برابر سرما و گرما
- مقاومت بسیار بالا در برابر نور خورشید
- دمای پایین سطح سنگ
- مقاوم در برابر ساییدگی
- مقاوم در برابر مواد اسیدی
- سختی بسیار بالا
- مقاوم در برابر هوازدگی
- ساختار بلوری به دلیل دگرگونی بودن سنگ
- ظاهر زبر و خشن
- مقاومت بالا در برابر لکه
- قیمت بسیار مناسب و پایین در مقایسه با سایر سنگ ها
- مقاوم در برابر ترک نسبت به گرانیت
سنگ نمای آهکی
سنگ های آهکی به رنگ های سفید، نخودی و خاکستری تا قرمز و آبی یافت می شوند و سطح نهایی آن به صورت صیقلی، تیشه ای و کلنگی قابل تهیه است. استفاده از سنگ آهکی در کنار و یا روی ماسه سنگ ها مجاز نیست و باعث تخریب فوری ماسه سنگ ها می شود. سنگ های آهکی چسبندگی بسیار مناسبی با ملات ماسه سیمان دارند. در ادامه انواع سنگ نمای آهکی مورد استفاده در نماسازی ساختمان معرفی شده است.
سنگ نمای تراورتن
سنگ تراورتن ، سنگ آهک متبلور شده و رسوبی است و از تبخیر آب حاوی بی کربنات کلسیم در چشمه های آب گرم و برجای ماندن و رسوب بی کربنات کلسیم تشکیل می شود. سنگ تراورتن در رنگ های سفید، کرم، خاکستری، خرمایی روشن و تیره عرضه می گردد. امروزه اجرای نمای سنگ رومی با تراورتن بسیار رونق یافته است.
ویژگی های سنگ نمای تراورتن شامل موارد زیر است:
- دارای بافت متخلخل و بلورین
- ساختار لایه لایه
- تنوع رنگ
روی ضایعات سنگ تراورتن کار می کنند و به ابعاد مختلف و نزدیک به هم در می آورند. به این سنگ نما اصطلاحا سنگ آنتیک گفته می شود. سنگ نمای آنتیک معمولا مصرف دکوراتیو دارد و در بخشی از نمای ساختمان مخصوصا نمای سنگی دور پنجره استفاده می شود.
سنگ نمای مرمر
سنگ مرمر ، سنگ دگرگونی آهکی است که بر اثر فشار و حرارت در حین دگرگونی و تبلور مجدد، بافت بلورین متمایزی پیدا می کند. مرمرها اکثرا بافت در هم قفل شده دارند. در واقع مرمر نسبت به مرمریت دگرگونی بیشتری را تحمل کرده است. سنگ مرمر دارای انواع رنگ های سفید، خاکستری، سیاه، سبز، قرمز، زرد و ارغوانی است. ولی سنگ مرمر خالص ، سفید و شفاف است.
رنگ ها و رگه های مرمر ناشی از ناخالصی های سنگ آهک اولیه است. برای سطوح خارجی، استفاده از مرمر غیرصیقلی پیشنهاد می شود. انواع مرمر در بازار با نام هایی چون مرمر آهکی (مرمر) ، مرمر تراورتن (تراورتن) ، مرمر اونیکس (سنگ سلیمانی شفاف و لایه ای با ته رنگ زرد، قهوه ای و سبز) و مرمر سرپانتین (سبز تیره) عرضه می شود. سنگ نمای مرمر باید با ضخامت ۴ سانتیمتر و با گیره هایی از فولاد ضد زنگ اجرا شود.
از ویژگی های سنگ نمای مرمر به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- کاربرد دکوراتیو
- مقاومت کم در برابر رطوبت
- مقاومت کم در برابر آلودگی هوا و باران های اسیدی
- تنوع رنگ
- زیبایی منحصر به فرد
سنگ نمای مرمریت
مرمریت سنگ آهکی دگرگون شده ای است که بر حسب شدت دگرگونی سنگ مادر ، به سه دسته چینی ، کریستال و ابری تقسیم می شود. در حالت کلی سنگ مرمریت چگالی بالایی نسبت به سنگ تراورتن دارد.
از ویژگی های سنگ نمای مرمریت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سختی مناسب
- مقاوم در برابر آتش و فرسایش
- تنوع رنگ در ایران
- جلاپذیری بالا
- قیمت بالا به خصوص نوع سفید آن
- چگالی بالا
- لکه پذیر بودن در برابر مواد رنگی و آلودگی به دلیل متخلخل بودن آن
- تغییر رنگ در برابر تابش نور خورشید
- جذب آب نسبتا بالا
سنگ نمای چینی
سنگ چینی به مرمریتی گفته می شود که بافتی تمام بلورین، دانه ریز و هم اندازه دارد و در مناطق دگرگونی با شدت کم تشکیل می شود. این سنگ به سه دسته کلی سنگ نمای چینی سفید، چینی خاکستری و چینی کریستال تقسیم بندی می گردد. از منظری دیگر، سنگ چینی با توجه به بافت و طرح آن ، به انواع ابری و کریستالی دسته بندی می شود.
سنگ چینی کریستالی ، بافتی تمام بلورین، دانه درشت و هم اندازه دارد و در مناطقی تشکیل می شود که شدت دگرگونی متوسط تا زیاد باشد. سنگ چینی ابری دارای نوارهای غیرموازی از تمرکز کانی های روشن و تیره است. همین امر باعث شده طرح سنگ حالت ابری داشته باشد. این سنگ در دگرگونی هایی با دمای بالا تشکیل می شود.
از ویژگی های سنگ چینی به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- بلورهای قابل رویت
- سختی بالا در صورت وجود میزان بالایی از کوارتز
- اغلب به رنگ سفید و خاکستری
- انتشار صدای شبیه به چینی در صورت ضربه خوردن
- نفوذ نور در سنگ و انعکاس توسط لایه های زیرین
- جلاپذیری بسیار بالا
- جذب آب پایین
- مقاومت سایشی بالا
- تخلخل کم
- مقاوم در برابر سرما و گرما
سنگ نمای رسی
از پرکاربردترین انواع سنگ های رسی که در ایران یافت می شود، سنگ های شیست می باشند. این سنگ ها از دگرگون شدن خاک رس در طول زمان به وجود آمده و ساختاری لایه لایه دارند و به طور نامنظم در نماسازی استفاده می شوند. سنگ نمای شیست بسیار مناسب کاربری ویلایی و نمای سنگی ساختمان یک طبقه و دو طبقه است؛ قیمت بسیار مناسبی دارد و برای نما با مساحت های بالا پیشنهاد می شود.
ویژگی های سنگ شیست عبارتند از:
- تنوع رنگ (لیمویی، زرد، قهوه ای روشن، قهوه ای تیره یا سیاه)
- دوام بالا
- قیمت ارزان
- ورقه ای بودن
- ساختار لایه لایه
انواع سنگ نما از لحاظ شکل
سنگ ها با شکل ها و پرداخت های سطحی مختلف در نما به کار گرفته می شوند. سنگ ها به صورت رودخانه ای و گرد، کوهی و تیزگوشه و لایه لایه و تخته ای در طبیعت یافت می شوند که با برش ها و پرداخت های مختلف ، به شکل های متفاوتی در می آیند. در ادامه با انواع شکل سنگ نما آشنا می شویم.
سنگ رودخانه ای
این سنگ ها به دلیل غلتیدن در مسیر رودخانه ، گردگوشه هستند و با قطر حداقل ۱۵ سانتیمتر در نماسازی مورد استفاده قرار می گیرند. سنگ رودخانه ای برای اجرای نمای سنگی ساده مناسب است.
سنگ نمای لایه لایه یا تخته ای
این سنگ ها به دلیل ساختار ضعیف خود استحکام چندانی ندارند و حداقل ضخامت آنها برای استفاده در نما باید بیشتر از ۸ سانتیمتر باشد.
سنگ کوهی
سنگ های کوهی یا سنگ قله ، به دلیل استخراج مستقیم از معادن ، تیز گوشه هستند. برای استفاده در نما نباید از سنگ های کوهی آزاد در طبیعت استفاده شود.
سنگ قواره
سنگ قواره نوعی از سنگ های لاشه است. سنگ لاشه به سنگ هایی گفته می شود که از انفجار معادن به دست می آیند. به دلیل تیز گوشه بودن ، استفاده مستقیم از آنها در نماسازی مجاز نیست و باید گوشه های تیز آن به روش های مختلف گرفته شود. در واقع سنگ قواره با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه به دست می آید. ابعاد سنگ قواره نباید از ۱۵ سانتیمتر کمتر باشد.
سنگ نمای بادبر یا رگه ای یا مالون
این سنگ ها تقریبا به شکل مکعب درمی آیند و سطح نمای آنها مربع یا مستطیل شکل است. این سنگ ها تا ۴ سانتیمتر می توانند برجستگی داشته باشند. حداقل عرض و ارتفاع آنها به ترتیب ۲۰ و ۱۵ سانتیمتر است. اگر قسمت های ملات خور این سنگ نما را برای ایجاد ظرافت تراش بدهند، آن را سنگ سرتراش ، و اگر چهار وجه ملات خور را کاملا و با دقت گونیا کنند؛ آن را سنگ سرتراش گونیا شده می نامند.
سنگ نمای بادکوبه ای
سنگ نمای بادکوبه ای سنگ سرتراشی است که دور تا دور وجه نمای آن را به عرض ۱/۵ تا ۳ سانتیمتر با قلم تراش داده اند و بقیه سطح نما را تیشه ای می کنند.
سنگ چندنما یا تمام تراش
اگر همه سطوح قائم و افقی سنگ با دست تراش داده شود به آن سنگ نما تمام تراش می گویند.
سنگ نمای چند وجهی
این سنگ ها به صورت چندوجهی نامنظم درآمده و در کنار یکدیگر قفل و بست می شوند. ابعاد وجوه مختلف این سنگ نما نباید کمتر از ده سانتیمتر باشد.
سنگ پلاک نما
سنگ های قله یا استخراج شده از معادن را در کارخانه به صورت چهارگوش و دارای لبه های قائم برش می دهند. سطح این سنگ ها عموما صیقلی است. ولی بسته به پرداخت سطح ، به نام های کلنگی ، چکشی ، تیشه ای (یک تیشه، دو تیشه)، سوخته ، پرداخته یا ساب خورده شناخته می شوند. امروزه در اجرای نمای سنگی ، استفاده از سنگ پلاک رونق بیشتری دارد.
انواع چینش رج سنگ نما
سنگ نما را بسته به نوع طرح و نظر طراح می توان به حالت های مختلفی روی نما نصب کرد. برای این کار سلیقه و ذوق استاد کار اهمیت زیادی دارد تا بتواند رنگ ها و اندازه های مختلف را به خوبی کنار هم بچیند. چینش سنگ های تراش داده شده با دست بسیار متنوع تر از سنگ پلاک است.
اجرای نمای سنگی
نمای سنگی بسته به اندازه و نوع سنگ به روش های مختلف اجرا می شود. یکی از معضلات نمای سنگی ، سقوط قطعات سنگی پس از نصب است که با روش های مختلف اسکوپ می توان این موضوع را کنترل کرد. انواع روش های نصب سنگ نما به صورت زیر است:
- نصب سنگ نما به روش تر (با دوغاب)
- نصب سنگ نما به روش تر با زیرسازی رابیتس
- نصب سنگ نما به روش خشک با اتصالات نمایان
- نصب سنگ نما به روش خشک با اتصالات غیرنمایان
- نصب سنگ نما به روش ترکیبی (تر و خشک)
- نصب سنگ نما با دوغاب و شیارزنی و سیم فلزی
- نصب سنگ نما با دوغاب و اسکوپ فلزی
- نصب سنگ نما با دوغاب و لقمه گذاری
- نصب سنگ نما با دوغاب و رول پلاک
از روش نصب تر ، برای سنگ نماهایی با سطوح نامنظم و قطعات کوچک استفاده می شود. سطوح نامنظم درگیری بالایی با ملات دارند. از روش های خشک و ترکیبی برای نصب سنگ نماهایی با سطوح ملات خور صاف و اندازه های بزرگ استفاده می شود. در حالت کلی، سنگ های آهکی به دلیل آهکی بودن و تطبیق آن با سیمان چسبندگی مناسبی با ملات ایجاد می کنند و سنگ هایی با ساختار بلورین چسبندگی کمی با ملات دارند و روش تر برای این سنگ ها توصیه نمی شود.
سلب مسئولیت : این نوشته صرفا جهت افزایش معلومات عمومی خواننده متن و آشنایی آن با عناوین مطرح شده است و برای تولید محتوای مرتبط با محصولات این مجموعه می باشد.
